Καύσωνας: Πώς προκαλεί αφυδάτωση, ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα και η αντιμετώπιση

Ο οργανισμός μας καθημερινά χάνει υγρά όχι μόνον με την διούρηση, αλλά με τον ιδρώτα, την ομιλία, ακόμη και με την αναπνοή.

Την ίδια στιγμή με τα υγρά αποβάλλονται και μικρές ποσότητες θρεπτικών και απαραίτητων συστατικών, κυρίως αλάτων, τα οποία είναι απαραίτητα να βρίσκονται ως «μόνιμη κατάσταση» και σε σωστό ισοζύγιο στον οργανισμό.

Όταν το σώμα μας χάσει υπερβολικές ποσότητες υγρών και παρασύρει και τα απαραίτητα συστατικά, τα κύτταρά μας μένουν χωρίς «νερό και φαγητό».

Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ονομάζεται αφυδάτωση και αν αγνοηθεί γίνεται επικίνδυνη.

«Κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινή περιόδου είναι πολύ πιο πιθανό να εμφανιστεί αφυδάτωση λόγω της μεγάλης αποβολής υγρών. Ειδικά τις ημέρες του καύσωνα, οι πιθανότητες αυξάνονται ακόμα περισσότερο», εξηγεί στο NEWS 24/7 η Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ακόμη και η υπερβολική κατανάλωση υγρών μπορεί να προκαλέσει ζαλάδες, αφού η λήψη τους σε μεγάλες ποσότητες και η συχνή διούρηση μπορούν να «ξεπλύνουν» τα απαραίτητα άλατα και βιταμίνες του οργανισμού και να προκαλέσουν την εν λόγω κατάσταση.

Γι’ αυτό χρειάζεται σωστή ισορροπία υγρών και αλάτων, καθώς και αποφυγή ακραίων διαιτητικών καταστάσεων κατά την περίοδο των υψηλών θερμοκρασιών.

Τα πρώτα συμπτώματα της αφυδάτωσης

Τα πρώτα σημάδια της αφυδάτωσης μπορεί να είναι είτε αμελητέα, είτε να προκαλέσουν καταστάσεις που μπορούν να πανικοβάλουν κάποιον. Ωστόσο, όποια και να είναι, θα πρέπει να προσέξουμε όταν:

• Ξαφνικά διπλασιαστεί η ποσότητα νερού που καταναλώνει κάποιος σε μία ημέρα
• Το στόμα είναι ξηρό και η γλώσσα πρησμένη
• Εμφανίζονται ζαλάδες, ενώ η κατανάλωση τροφών είναι φυσιολογική και δεν υπάρχουν άλλοι παράγοντες που μπορούν να τις προκαλέσουν
• Οι χτύποι της καρδιάς γίνονται πιο δυνατοί, ενώ κάποιες φορές δίνουν την αίσθηση φτερουγίσματος
• Ένα γενικότερο «μπέρδεμα» στη συνοχή σκέψης που αρκετές φορές προκαλεί σύγχυση
• Νωθρότητα που δίνει σε κάποιον την αίσθηση πως θα «σβήσει» και ίσως να φθάσει έως και τη λιποθυμία
• Δεν γίνεται επαρκής και εύκολη εφίδρωση ενώ βρισκόμαστε σε θερμοκρασία άνω των 24 βαθμών Κελσίου
• Εάν το χρώμα των ούρων είναι βαθύ κίτρινο ή κεχριμπαρένιο
• Εμφανίζεται ασυνήθιστη σωματική κόπωση
• Ξηροστομία
• Αίσθημα καύσους ή δυνατής ζέστης σε όλο το σώμα

«Επιπλέον, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών είναι πιθανότατο να συνοδεύονται και από άλλα τέσσερα βασικά συμπτώματα», συμπληρώνει η δρ Λαμπρινοπούλου.

Ειδικότερα η αφυδάτωση από την υπερβολικά υψηλή θερμοκρασία ή από υπερβολική έκθεση στον ήλιο περιλαμβάνουν:

• Κράμπες

Επώδυνες κράμπες στους μυς της κοιλιάς, των ποδιών και των χεριών

Αντιμετώπιση:

Άμεσα διατείνουμε το μυ (τον τεντώνουμε) που έχει κράμπα. Ακολούθως καταναλώνουμε τουλάχιστον 2 ποτήρια νερό. Ενεργειακά ποτά, μία μπανάνα και κάτι αλμυρό, μπορούν να προφυλάξουν από την κατάσταση.

• Λιποθυμίες

Αδυναμία στήριξης του σώματος, έντονο αίσθημα κόπωσης ή έντονες ζαλάδες και όλα αυτά μετά από έκθεση στον ήλιο

Αντιμετώπιση:

Τοποθετήστε αυτόν που λιποθύμησε ανάσκελα και σηκώστε τα πόδια του ψηλά. Μόλις συνέλθει και βρει τις αισθήσεις του δώστε δροσερά υγρά, είτε νερό είτε καλύτερα κάποιο φρεσκοστυμμένο χυμό.

• Εξάντληση

Έντονη εφίδρωση, σκοτοδίνη, πονοκέφαλος, ζάλη, απώλεια όρεξης, ναυτία, εμετός, κρυάδες ενώ έχει ζέστη, κράμπες, αδυναμία, υπερβολική δίψα, κράμπες, προβλήματα όρασης κυρίως θόλωση, «φούντωμα» και τρεμούλιασμα

Αντιμετώπιση:

Όπως και με τις κράμπες, θα πρέπει να γίνει άμεση μεταφορά σε δροσερό μέρος και κατανάλωση υγρών. Εάν υπάρχει δυσκολία στην αναπνοή, εμετός ή διάρροια θα πρέπει να οδηγηθεί άμεσα γιατρό.

• Θερμοπληξία

Υψηλή θερμοκρασία σώματος (πάνω από 39,5 C), ναυτία, εμετός, αποπροσανατολισμός, ζεστό και ξηρό δέρμα, δυσκολία αναπνοής, μειωμένη διούρηση και αίμα στα ούρα ή και στα κόπρανα

Αντιμετώπιση:

Τοποθετείτε παγάκια στον αυχένα, στις μασχάλες και στους προσαγωγούς. Προσοχή: τα παγάκια θα πρέπει να είναι τυλιγμένα σε μία πετσέτα, μην τα φέρνετε σε άμεση επαφή με το δέρμα, διότι προκαλούν έγκαυμα. Ακολούθως, ψεκασμός ή πλύσιμο με άφθονο δροσερό νερό. Εάν συμβεί σε παιδί θα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα σε νοσοκομείο όπου θα του χορηγηθούν ενδοφλέβια υγρά με άλατα.

Τι πρέπει να καταναλώνουμε περισσότερο το καλοκαίρι

Tο σώμα χρειάζεται 8-10 ποτήρια υγρών την ημέρα. Το νερό αποτελεί το καλύτερο μέσο ενυδάτωσης αλλά επίσης ενυδάτωση επιτυγχάνετε από:

• Χυμούς
• Αναψυκτικά, εκτός από αυτά που περιέχουν αρκετή καφεΐνη (τύπου cola light)
• Τσάι πράσινο

Φρούτα και Λαχανικά

• Τα περισσότερα λαχανικά και φρούτα περιέχουν 90-95% νερό στη σύσταση τους, περισσότερη δηλαδή από το γάλα (85% περίπου) που αποτελεί υγρή τροφή.
• Επιπλέον, ειδικά η μπανάνα περιέχει αρκετή ποσότητα καλίου το οποίο βοηθάει στη «ρύθμιση» του ισοζυγίου των αλάτων, άρα και της σωστής πίεσής μας.
  
  

Ειδικά όσοι γυμνάζονται:

Αθλητικά – ενεργειακά ποτά για αναπλήρωση των ηλεκτρολυτών (κάλιο, νάτριο) που έχουν χαθεί κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Οι καταστάσεις που οδηγούν πιο εύκολα σε αφυδάτωση

• Υπερβολική έκθεση στον ήλιο - περισσότερη από 1 ώρα έκθεσης χωρίς προστατευτικά αξεσουάρ (καπέλο, ομπρέλα κ.ά.)
• Υπερβολική άσκηση ή περπάτημα - περισσότερες από 3 ώρες την ημέρα
• Πυρετός -πάνω από 38 C για περισσότερες από 6 ώρες
• Εμετός, διάρροια και αυξημένη διούρηση λόγω γαστρεντερίτιδας ή τροφικής δηλητηρίασης
• Εκτενή τραύματα στο δέρμα, όπως εγκαύματα, έλκη στο στόμα, ή άλλες δερματικές νόσοι, στις οποίες αρκετά σεβαστή ποσότητα νερού χάνεται διαμέσω των εν λόγω βλαβών
• Φαρμακευτική αγωγή, κυρίως διουρητικά φάρμακα που χορηγούνται κατά της υπέρτασης
• Υπερκατανάλωση αλκοολούχων ποτών, περισσότερα από 2 ποτά ή μπύρες την ημέρα, κυρίως κατά τη διάρκεια της ηλιοφάνειας
• Υπερκατανάλωση καφέ, περισσότεροι από 4 καφέδες ελληνικοί ή 2 φραπέ την ημέρα

Αφυδάτωση του δέρματος

Το δέρμα σε σύγκριση με τα αλλά όργανα είναι φτωχό σε νερό ενώ παράλληλα έρχεται σε συνεχή επαφή με ουσίες που προκαλούν την αφυδάτωση του, όπως είναι το σαπούνι.

«Επιπλέον, η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο «στεγνώνει» το δέρμα. Αρνητικοί παράγοντες είναι και συστατικά των πισινών (όπως χλώριο), ενώ και το αλάτι από τη θάλασσα θα πρέπει να ξεπλένεται άμεσα από το σώμα μας», εξηγεί η δρ Λαμπρινοπούλου.

Ανάπτυξη ρυτίδων και ρωγμών με πιθανότητα επιμόλυνσης εμφανίζονται στο αφυδατωμένο πρόσωπο, ενώ στο υπόλοιπο σώμα εμφανίζονται «άγριο» δέρμα, κνησμός (φαγούρα) και απολέπιση.

Η επάλειψη κάποιας ενυδατικής κρέμας ή λοσιόν μία φορά την ημέρα είναι απαραίτητη μετά από κάθε έκθεση στον ήλιο.
Πηγή